De raad moet zich opnieuw uitvinden

Uit een speciaal nummer van het magazine van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) over de aanstaande verkiezingen van de gemeenteraad

 

Nieuwe kunstjes leren

Een oude hond kan geen nieuwe kunstjes leren. Maar geldt dat ook voor raadsleden? De raadsleden die in maart voor de tweede, derde of vaak zelfs vierde keer een gooi doen naar een nieuwe periode zullen wel moeten. Want de komst van de nieuwe gemeentelijke taken en de bijbehorende participatiesamenleving vragen om een nieuwe gemeenteraad, met een ander type raadsleden.

Samenspraak met burger

Het raadslid dat na de verkiezingen van 19 maart 2014 aantreedt, moet uit ander hout gesneden zijn dan het traditionele raadslid. Zal moeten accepteren dat het niet meer de raad is die tot in detail bepaalt hoe de gemeente eruitziet, maar dat de gemeente toch vooral vorm krijgt in samenspraak met de burger.

Verkiezingsprogramma’s

Politieke partijen krijgen het advies bij het schrijven van hun verkiezingsprogramma’s goed rekening te houden met de nieuwe, grote taken die op het bordje van de gemeente komen te liggen, het sociale domein van zorg, werk, jeugd en passend onderwijs. Niet langer volstaat het mooie paragrafen te schrijven over wat zij met de gemeente voorhebben, zij zullen meer nog dan vroeger duidelijk moeten maken met welke partners zij nu hun plannen willen verwezenlijken, en hoe zij die coproductie van beleid willen organiseren, wie waarvoor verantwoordelijk is.

Het Nieuwe Raadslid

Bij de selectie van kandidaten zal het bindend en communicatief vermogen een belangrijk criterium moeten zijn. Het Nieuwe Raadslid is geen haantje dat graag het hoogste woord voert in vergaderingen en zelf belangrijk gevonden wil worden, Het Nieuwe Raadslid zal vooral bescheiden moeten zijn, dienend – het oliemannetje of -vrouwtje dat zorgt voor een goede samenwerking tussen de inwoners en de gemeente.

Ervaren raadsleden

De vraag is gerechtvaardigd of mensen, die al acht of twaalf jaar lang gewend zijn op een bepaalde manier te functioneren, ook geschikt zijn om in de nieuwe verhouding met de plaatselijke samenleving hun rol goed te kunnen blijven spelen.

Sterke burgers

Burgers hebben steeds vaker de kennis en de middelen om zélf zaken te regelen. ‘De relatie tussen een probleem in je buurt of achtertuin constateren en één keer in de vier jaar op een partij stemmen die het zegt voor jou te gaan oplossen, is veel te indirect. Te traag en te ondoorzichtig.’

Lokale samenleving (burgerinitiatief Amersfoort)

De lokale samenleving is volgens het Burgerinitiatief een complex van netwerken, zowel fysieke als digitale, en daarin moet het gemeentebestuur een (pro)actieve rol vervullen. Door actief mee te doen in de netwerken ervaren raadsleden en ambtenaren zelf waaraan een wijk behoefte heeft, wat goed is voor het culturele klimaat. ‘Bewoners, ondernemers, verenigingen, instellingen en belangenorganisaties hebben veel kennis van zaken en kennen de problemen. Door deze energie te gebruiken krijgt de stad prachtige ideeën die gedragen worden door de bevolking.

Ideeënmakelaar

Amersfoort is niet de enige gemeente die het loslaten aan het leren is. Vijf jaar geleden al bedacht PvdA-raadslid Nelleke Vedelaar in Zwolle de ‘ideeënmakelaar’: iemand die met inwoners meedenkt, hen verbindt met andere initiatiefnemers, helpt bij gemeentelijke regelgeving en hen wegwijs maakt in de financiële mogelijkheden. Nu is ze wethouder en ervaart ze hoe haar idee van destijds in de praktijk uitpakt.

Bron: VNG Magazine, Leo Mudde; 25 oktober 2013